Onderzoeksproject CP/11 (Onderzoeksactie CP)
Context
Het project kadert in de ontwikkeling van politieke instrumenten voor duurzame productie. Juridische geformaliseerde milieubeleidsinstrumenten worden onderzocht in het stadium van de handhaving. De impact op de kosten verbonden aan de instrumenten en aan de strategieën tot inzet ervan wordt onderzocht voor verschillende agenten (overheid, bedrijven, burgers).
Het is belangrijk dat toezicht en sanctionering juist worden uitgewerkt in het beleid. Een verkeerd gekozen handhavingsbeleid kan de doelmatigheid van heel het wetgevingsbeleid aantasten. Door een inschatting van de gevolgen van de milieubeleidsinstrumenten in de handhavingsfase wordt de besluitvorming geholpen. Vooral de concrete inschatting van de kosten verbonden aan deze problematiek, kan de wetgever en de handhavers helpen bij het kiezen van het juiste instrumentarium voor een duurzaam beleid.
Beschrijving van het project
Doelstellingen
We bestuderen de instrumenten en strategieën van de milieurechtshandhaving vanuit een interdisciplinaire benadering Law & Economics. De concrete doelstellingen zijn:
- De uitdieping van het PODO I - model "Law & Economics and the Choice of Environmental Policy Instruments" door toevoeging van nieuwe instrumenten.
- De verfijning van de studie van de kosten en strategieën van de milieurechtshandhaving. Deze verfijning zal zowel empirisch als theoretisch zijn.
- Het maken van een synthese van de kennis die we hebben opgebouwd over handhaving.
Het project is vernieuwend in de volgende aspecten:
- Het modelleert de maatschappelijke kost van handhavingsfase met aparte inbouw van toezichts-, sanctie- en sanctie-uitvoeringsinstrumentarium.
- Het bouwt een empirische basis op voor onderzoek naar de kosten verbonden aan de handhaving van het milieubeleid in België.
- Het bekijkt de maatschappelijke kosten van instrumenten (verhandelbare emissierechten), inclusief handhavingsfase, waarvoor in België geen wetgevingservaring bestaat.
Methodologie
We bekijken nu de volgende instrumenten: normstellings- (verhandelbare emissierechten), toezichts- en sanctie-uitvoeringsinstrumenten. We analyseren deze instrumenten aan de hand van de methodologie die werd uitgebouwd in het kader van het PODO I-project.
Voor elk instrument stelt het juridische team fiches op die de verschillende kostenaspecten eigen aan de structuur van dat instrument weergeven. De fiches en het typeprofiel van de norm worden opgesteld na een analyse van de wetgevingspraktijk en de relevante juridische context. Aan de hand van de fiches valoriseert het economisch team in samenwerking met het juridisch team de verschillende kostenelementen. De monetaire waardering van de kostenelementen van de instrumenten wordt als input gebruikt van een numerisch model en daardoor wordt de kost verbonden aan dat instrument geschat.
In het empirisch deel willen we via een model de verschillende factoren identificeren die de beslissing om een bepaalde bedrijf te inspecteren beïnvloeden. We denken hierbij aan ingediende klachten, grootte bedrijf, sector,.. Voorbeelden in de internationale literatuur zijn Dion, Lanoie en Laplante (DP-World Bank, 1996); Gray en Deily (JEEM, 1996) en Helland (JEEM, 1998). Verder willen we ook in een tweede model analyseren welke sancties worden uitgesproken als een bedrijf in overtreding wordt bevonden. We willen bekijken of die sancties afhangen van de grootte van overtreding, van voorafgaande overtredingen, van de sector e.d.. Twee publicaties waarin een sanctie-functie wordt geschat zijn Cohen (JLE, 1987) en Oljaca, Keeler en Dorfman (J. of Regulatory Ec., 1998).
Voor het correct uitwerken van deze taak is de samenwerking van de administraties die belast zijn met taken van milieu-inspectie nodig. We hebben namelijk een database nodig met gegevens over inspecties, over bedrijven en over de gevolgen van inspecties. Aangezien een dergelijke database nog niet bestaat in België, wordt dit gedeeltelijk uitbesteed.
In het theoretisch deel maken we een overzicht van de bestaande dynamische modellen. De conclusies uit deze studies zullen we dan vergelijken met het empirisch onderzoek dat we hebben uitgevoerd. In dynamische modellen worden meerdere periodes gemodelleerd. Hierdoor kan rekening gehouden worden met de geschiedenis van de verschillende agenten, zoals met voorafgaande overtredingen. De agenten kunnen ook een zekere reputatie opbouwen.
Interactie tussen de verschillende partners
Het juridisch team is in hoofdzaak belast met de opstelling van de juridische fiches van de verschillende instrumenten en met de analyse van de handhavingsprocedure in België. Het economische team zal voornamelijk instaan voor de empirische en theoretische analyse van de gegevens verzameld in de databank. Het juridisch en het economisch team zullen echter nauw samenwerken en steeds advies uitwisselen. In het verleden is gebleken dat beide benaderingen elkaar nieuwe inzichten en een grotere realiteitswaarde geven. Kruisbestuiving is noodzakelijk om het project tot een goed einde te brengen.
Verwachte resultaten
We zullen een database met gegevens over inspecties bij bedrijven opstellen. Deze database kan worden gebruikt voor verder empirisch onderzoek en als basis voor beleidsadvies.
We zorgen voor de bekendmaking en de verspreiding van het onderzoeksthema, het belang en de resultaten van het onderzoek via publicaties in wetenschappelijke tijdschriften.
Verder zorgen we ook voor de organisatie van een internationale workshop rond handhaving.
Partners
Activiteiten
De werkgroep Energie, Milieu en Transport van het Centrum voor Economische Studiën is de coördinator van dit project. De promotor en de onderzoeksgroep bezitten een gevarieerde en goed uitgebouwde ervaring. Prof. Dr. S. Proost was co-promotor en S. Rousseau wetenschappelijk medewerker van het project "Law & Economics of the Choice of Environmental Policy Instruments" (PODO I).
De tweede partner in dit project is het Centrum voor Milieurecht (CMR) o.l.v. Prof. Dr. Luc Lavrysen. Het CMR bezit een ervaring van twintig jaar inzake milieurecht en een sterk uitgebouwde know how inzake de juridische vormgeving van milieubeleidsinstrumenten binnen een gegeven supranationale en grondwettelijke context. Er wordt voortgebouwd op de verworvenheden van het hiervoorvermelde PODO I-project.
De aangetrokken wetenschappelijke medewerker, C.M. Billiet, participeerde hierin.
Coördinaten
Prof. Dr. Stef Proost
KULeuven - Centrum voor Economische Studiën - Werkgroep Energie, Milieu en Transport
Naamsestraat 69
B-3000 Leuven
Tel: +32 (0)16 32 68 01; Fax: +32 (0)16 32 69 10
E-mail: Stef.Proost@econ.kuleuven.ac.be
Website: http://www.kuleuven.ac.be/ete
Prof. Dr. Luc Lavrysen
Universiteit Gent - Faculteit Rechtsgeleerdheid - Centrum voor Milieurecht
Universiteitsstraat 4
B-9000 Gent
Tel: +32 (0)9 264 69 27; Fax: +32 (0)9 264 69 90
E-mail: Luc.Lavrysen@rug.ac.be
Gebruikerscomité
- R. Baert - Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap - Afdeling Milieu Inspectie - Brussel
- Marc De Win - FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu - Federale Diensten voor het Leefmilieu - Brussel
- Sara Ochelen - Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap - AMINAL - Brussel
- An Van Damme - Brussels Instituut voor Milieubeheer (IBGE-BIM) - Brussel
- Peter Van Humbeeck - Sociaal Economische Raad van Vlaanderen - Brussel
Law & Economics en de handhaving van het milieurecht : eindrapport
Proost, S. - Lavrysen, L. Brussel : Federaal Wetenschapsbeleid, 2005 (SP1428)
[Om te downloaden]
[Om te bestellen]
Law & Economics et le respect du droit de l'environnement : résumé
Bruxelles : Politique scientifique fédérale, 2007 (SP1707)
[Om te downloaden]
Law & Economics and the enforcement of environmental law : summary
Brussels : Belgian Science Policy, 2007 (SP1708)
[Om te downloaden]
Law & Economics en de handhaving van het milieurecht : synthese
Brussel : Federaal Wetenschapsbeleid, 2007 (SP1709)
[Om te downloaden]
