Onderzoeksproject CP/16 (Onderzoeksactie CP)
Context
Een van de aspecten van duurzame ontwikkeling heeft te maken met de visie op de ontwikkeling van de verdeling van de natuurlijke rijkdommen tussen het Noorden en het Zuiden. Dit houdt een aanpassing in van de consumptie- en productiewijzen waardoor een evenwichtige sociale en economische ontwikkeling mogelijk wordt.
Hoewel eerlijke handel alsmaar belangrijker wordt, stelt men toch een gebrek aan wetenschappelijke kennis vast in dit domein. Het gedane onderzoek is vaak van praktische aard of zelfs strijdlustig maar met een beperkte theoretische onderbouw. Nochtans kunnen de theorieën die ontwikkeld werden in de economische en sociologische literatuur nu toegepast worden op eerlijke handel.
Beschrijving van het project
Doelstellingen
- Analyse van het globale netwerk van eerlijke handel met daarbij de mogelijkheden voor een houdbare en verantwoorde productie en consumptie met het oog op de Noord-Zuid relaties, de billijkheid van een economisch gebeuren, en een nieuw ethisch consumptiegedrag in het Noorden.
- Eerlijke handel voorzien van een conceptuele en theoretische onderbouw met betrekking tot de economische, sociologische en marketing aspecten.
- Wetenschappelijk gefundeerde aanbevelingen formuleren voor een beleid dat eerlijke handel ondersteunt.
Methodologie
De gebruikte methodologie bestudeert het hele verloop van de eerlijke handel door een geïntegreerde aanpak via een economische, antropologische en marketing benadering. De methodologie kan als volgt worden opgedeeld:
- De studie van de producenten:
- Analyse van de socio-economische omgeving van de producenten, hun organisaties en hun activiteitsomgeving.
- Veldonderzoek naar de impact van de producten op eerlijke handel: meten van het effect op de vermindering van de armoede, een vergelijking maken tussen deze vorm van ‘hulp’ en klassieke ontwikkelingsprojecten. Dit vergelijkend onderzoek is toepasselijk op twee culturele gebieden: de landen ten zuiden van de Sahara en Latijns Amerika.
- Eerlijke handel plaatsen in een theoretisch kader (sociologie van de sociale bewegingen).
- De studie van de distributienetwerken:
- Het maken van diepgaande economische studies over de distributienetwerken van eerlijke handel: analyse van prijs en toegevoegde waarde, vergelijking met de klassieke kanalen (bestudeerde producten zijn koffie, honing en bananen).
- Marketinganalyse van de distributiestrategieën van de eerlijke handel.
- Eerlijke handel plaatsen in een theoretisch kader (eerlijke prijstheorie, ...) en modellering en conceptualisering van eerlijke handel.
- Vrijwilligerswerk en personeelsbeleid in de verkoopspunten.
- De studie van de consumenten:
- Analyse van de vraag naar eerlijke handelsproducten, van consumentenprofielen en van aankoopgedrag.
- De sociale betrokkenheid van eerlijke handelsconsumptie plaatsen in een sociologisch kader.
Interactie tussen de verschillende partners
Een multidisciplinaire methodologie is nodig voor de globale perceptie van de verschillende aspecten van eerlijke handel en wordt geïntegreerd tijdens het onderzoek door de drie samenwerkende teams. De studie van de producenten wordt uitgevoerd vanuit een socio-antropologisch en economisch standpunt zowel op het vlak van de theorie als op het vlak van de praktijk.
De studie van de distributienetwerken wordt zichtbaar in de economische, marketing en sociologische benadering (vrijwilligerswerk en HRM).
De studie over de consumenten combineert de sociologische en de marketing benadering door middel van een gezamenlijk onderzoek.
Verwachte resultaten en/of producten
Op het theoretisch vlak zijn de verwachte resultaten hoofdzakelijk:
- De conceptualisering en modellering van eerlijke handel;
- Eerlijke handel in perspectief plaatsen vanuit de sociologische en economische invalshoek;
- Een evaluatie van het potentieel van eerlijke handel als een instrument voor ontwikkelingshulp.
Op een meer pragmatisch niveau zal het onderzoek leiden tot aanbevelingen voor:
- het verbeteren van de relaties tussen producenten en netwerken;
- het verbeteren van de distributiestrategieën;
- het bepalen van factoren die een positieve invloed kunnen hebben op de consumptie van eerlijke handel producten alsook het vaststellen van prioriteiten (doelgroepen).
Als besluit zullen enkele perspectieven voor eerlijke handel gepresenteerd worden als een duurzame productie- en consumptiewijze voor zowel het Zuiden als het Noorden.
De onderzoeksvalorisatie behelst:
- het uitwisselen van informatie met het gebruikerscomité (de mensen op het terrein);
- publicaties in wetenschappelijke tijdschriften (theoretische input);
- aanbevelingen naar de belanghebbende autoriteiten.
Partners
Activiteiten
Departement voor sociale verandering en ontwikkeling (Service de Changement social et Développement) (Universiteit van Luik, ULg):
- socio-anthropologische aspecten van veldonderzoeken (de socio-economische condities en organisatie van de producenten, evaluatie van de ontwikkelingsimpact);
- toepassing van sociologische theorieën op het denken rond eerlijke handel;
- analyse van het sociologisch profiel van consumenten en sociale betrokkenheid;
- coördinatie van de onderzoeksgroepen.
Centrum voor sociale economie (Centre d’Economie sociale) (Universiteit van Luik, ULg):
- economische aspecten van veldonderzoeken en netwerkanalyse;
- toepassing van de economische theorieën op het denken rond eerlijke handel en modellering.
Marketing Departement (UA-UAMS):
- diepte-analyse over de consumptie van eerlijke handel;
- analyse van distributiestrategieën.
Coördinaten
- Marc PONCELET, Service de Changement social et Développement (PôLE-SuD), Université de Liège
Boulevard du Rectorat 7, Bât. B31, bte 8, B-4000 Liège
Tel : +32 (0)4 366 30 74 ; Fax : +32 (0)4 366 47 51
E-mail : Marc.Poncelet@ulg.ac.be
Site web: http://www.egss.ulg.ac.be/csd
- Jacques DEFOURNY, Centre d’Economie sociale (CES), Université de Liège
Boulevard du Rectorat 7, Bât. B33, bte 4, B-4000 Liège
Tel : +32 (0)4 366 31 36 ; Fax : +32 (0)4 366 28 51
E-mail : J.Defourny@ulg.ac.be
- Patrick DE PELSMACKER, Marketing Department, Universiteit Antwerpen Management School
Sint-Jacobsmarkt 9-13, B-2000 Antwerpen
Tel : +32 (0)3 220 47 49 ; Fax : +32 (0)3 220 47 69
E-mail : patrick.depelsmacker@ua.ac.be
Gebruikerscomité
- Johan Declercq - Max Havelaar België - Brussel
- Josiane Droeghag - Max Havelaar België - Brussel
- Paul Geeraert - FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu - Federale Diensten voor het Leefmilieu - Brussel (plaatsvervanger)
- Guy Hendrix - Cabinet du Secrétaire d'Etat à la Coopération au Développement - Bruxelles
- Denis Lambert - OXFAM - Bruxelles
- Benoît Olivier - Miel Maya Honing asbl/vzw - Maya Fair Trading - Liège
- Samuel Poos - Centre Fair Trade - Brussel
- Jean-François Rixen - OXFAM - Bruxelles
Un commerce équitable et durable entre marché et solidarité : diagnostic et perspectives : rapport final
Poncelet, Marc - Defourny, Jacques - De Pelsmaker, Patrick Bruxelles : Politique scientifique fédérale, 2004 (SP1451)
[Om te downloaden]
A fair and sustainable trade, between market and solidarity: diagnosis and prospects : final report
Poncelet, Marc - Defourny, Jacques - De Pelsmaker, Patrick Brussels : Federal Science Policy, 2004 (SP1452)
[Om te downloaden]
[Om te bestellen]
Un commerce équitable et durable entre marché et solidarité : diagnostic et perspectives : résumé
Bruxelles : Politique scientifique fédérale, 2004 (SP1453)
[Om te downloaden]
A fair and sustainable trade, between market and solidarity: diagnosis and prospects : summary
Brussels : Federal Science Policy, 2004 (SP1454)
[Om te downloaden]
Een eerlijke handel tussen Markt en Solidariteit : synthese
Brussel : Federaal Wetenschapsbeleid, 2004 (SP1455)
[Om te downloaden]
