Onderzoeksproject CP/26 (Onderzoeksactie CP)
Context
België volgt net als de meeste geïndustrialiseerde landen het protocol om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen. Dit protocol voorziet in artikel 12 dat deze geïndustrialiseerde landen hun toevlucht kunnen nemen tot een Mechanisme van Schone Ontwikkeling (CDM) om hun verplichtingen te vervullen. Het principe van dit instrument is dat een land dat streeft naar uitstootvermindering de projecten hiervoor in ontwikkelingslanden mag financieren en hieruit voordeel mag halen in de vorm van uitstootkrediet. Bovendien heeft dit het voordeel dat geïndustrialiseerde landen zo de gelegenheid krijgen om aan ontwikkelingshulp te doen door overdracht van technologie. Er is dus een dubbele winst, op voorwaarde dat de regels voor de CDM-projecten op een eerlijke manier vastgelegd worden en dat de kans op afwijkingen goed beheerst wordt.
Beschrijving van het project
Doelstellingen
Dit project heeft als doel België juridische, institutionele, technologische of economische instrumenten te verschaffen om het Mechanisme voor Schone Ontwikkeling uit te kunnen voeren. Met name zou het project de volgende doelstellingen nastreven:
- Een institutioneel kader vastleggen voor de uitvoering van CDM-projecten (op verschillende Belgische bevoegdheidsniveaus) en ten aanzien van de regels die de internationale instellingen uitgestippeld hebben (of nog moeten uitstippelen) (onder de koepel van het Raamverdrag van de Verenigde Naties inzake Klimaatverandering); de rol bepalen die de verschillende actoren kunnen spelen, institutioneel of privé;
- De praktische modaliteiten vastleggen voor de uitvoering van CDM-projecten voor alle fasen van een project en de hiertoe nodige instrumenten opzetten;
- Het potentieel evalueren voor vermindering van broeikasgassen dat door CDM bereikt kan worden in het subsaharische gebied, een pilootproject uitkiezen, alle nodige procedures uitvoeren voor de opzet en conclusies trekken voor een eventuele veralgemening van CDM in dit gebied;
- De lessen uit dit onderzoek verspreiden en valoriseren, zowel voor de ontvangende landen (landen van het subsaharische gebied) als voor de actoren die belang hebben bij CDM in België, met name de institutionele actoren.
Methode
Een deel van deze doelstellingen (1 en 2) steunt op de analyse en opvolging van internationale onderhandelingen gevoerd volgens de regels van het Klimaatverdrag. Andere doelstellingen kunnen verwezenlijkt worden door gebruik te maken van de ervaring met projecten voor gezamenlijke uitvoering, rekening houdend met de Belgische institutionele context (2 en 3). Ten slotte legt het project de nadruk op de noodzaak van beheersing van methoden voor de uiwerking, opvolging en evaluatie van CDM-projecten, zo nodig repliceerbare methoden (2, 3 en 4). Deze methoden kunnen gedeeltelijk geïnspireerd zijn op instrumenten die in de geïndustrialiseerde landen gebruikt worden, maar ze vereisen soms ook specifieke evaluatie-instrumenten, met name wat de socio-economische weerslag van de projecten betreft (semi-kwalitatieve modellen). Hier dient opgemerkt te worden dat de idee van overdracht van technologie alom aanwezig is in de dimensie "ondersteuning van de besluitvorming". Het project beoogt zo niet enkel de aanmoediging van de overdacht van technologie om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen, maar ook de uitwerking van capacity building die zowel België als de ontvangende landen van CDM-projecten ten goede komen.
Het project evalueert de bijdrage van één van de flexibiliteitsmechanismen aangeraden door het Protocol van Kyoto voor het Belgische beleid voor uitstootvermindering van broeikasgassen en pakt de problematiek aan van de verdeling van de verantwoordelijkheden tussen Noord en Zuid, de overdacht van productiemethoden en consumptiewijzen, de vermindering van de ongelijkheid, de analyse van basisbegrippen, de processen voor besluitvorming, alsook internationale onderhandelingen en de uitwerking van instrumenten ter ondersteuning van de besluitvorming
Interactie tussen de verschillende partners
De taken voorzien in het onderzoekscontract zullen gezamenlijk uitgevoerd worden door het Instituut voor Duurzame Ontwikkeling en Aquadev gedurende het gehele onderzoeksproject. Uitbesteding aan CORE-UCL zou mogelijk zijn, met name voor de evaluatie van het potentieel voor uitstootvermindering van de CDM in het subsaharische gebied.
Verwachte resultaten en producten
De volgende resultaten worden verwacht:
- Opstelling van een synthetisch document dat het institutionele kader vastlegt voor de uitvoering van CDM-projecten;
- Opstelling van een synthetisch document waarin de rol bepaald wordt van de verschillende actoren van de aanbiedende partij (Belgische leveranciers) en van de vragende partij (partners in subsaharisch Afrika);
- Uitwerking van een handleiding voor typische procedures in CDM-projecten tussen België en de landen in subsaharisch Afrika (beschrijving van de verschillende stappen in de uitwerking van een CDM-project);
- Opstelling van een gegevensbank van alle technologieën die in aanmerking komen en overdraagbaar zijn naar subsaharisch Afrika;
- Analyse van de methoden voor het vastleggen van referentiewaarden (baselines);
- Uitwerking van semi-kwalitatieve modellen voor de socio-economische evaluatie van CDM-projecten die ook rekening houden met investeringen in werkkracht en de verhoging van de institutionele capaciteit van het ontvangende land;
- Opzet en opvolging van een CDM-pilootproject in Senegal dat door GEF (Global Environment Facility) gefinancierd zou kunnen worden;
- Overdracht van gegevens en wetenschappelijke kennis naar de subsaharische Afrikaanse landen;
- Organisatie van een workshop om de eerste resultaten en instrumenten voor te stellen, ontwikkeld na de eerste 18 maanden van het onderzoek.
Partners
Het Instituut voor Duurzame Ontwikkeling (Institut pour un Développement Durable, IDD) (coördinator) is een centrum voor multidisciplinair onderzoek dat streeft naar vooruitgang in en een betere kennis van de problematiek van duurzame ontwikkeling in België.
De doelstelling is de aanmoediging, uitvoering en verspreiding van onderzoek en studies die de overheid en de burgers zouden kunnen helpen een project voor duurzame ontwikkeling uit te werken.
AQUADEV (partner) is een internationale NGO gespecialiseerd in de studie van de haalbaarheid en de uitwerking van projecten of programma's gericht op een versterking van de "Capacity building" van partnerorganisaties in de landen van het Zuiden.
Aquadev is met name actief op gebied van microfinanciering, van voedselveiligheid en stadsleefmilieu.
CORE (onderaannemer) is een centrum voor interdisciplinair en interuniversitair onderzoek gericht op economische theorieën, de uitwerking van modellen en econometrie.
Gegevens van de coördinator
Paul-Marie Boulanger
Institut pour un Développement Durable
Rue des Fusillés, 7
B-1340 Ottignies
Tel: +32 (0)10 41 73 01; Fax: +32 (0)10 41 73 49
e-mail: idd.org@skynet.be
Gebruikerscomité
- Ababacar Boye - Direction des Eaux, Forêts, Chasse et de la Conservation des Sols - Hann - Dakar - Sénégal
- Ndiaye Cheikh Sylla - Direction de l'Environnement et des Etablissements Classés - Dakar - Sénégal
- Sophie Closson - SPF Santé publique, Sécurité de la Chaîne alimentaire et Environnement - Services fédéraux pour les Affaires environmentales - Etudes et coordination - Bruxelles
- Stéphane Cools - Ministère de la Région Wallonne - Direction générale des Ressources Naturelles et de l’Environnement (DGRNE) - Namur
- Rose De Lannoy - Electrabel - Bruxelles
- Christian Ferdinand - SPF Economie, PME, Classes moyennes et Energie - Bruxelles
- Olivier Malvoisin - Kabinet van de Staatsecretaris voor Energie en Duurzame Ontwikkeling - Brussel
- Gabriel Michaux - SPF Economie, PME, Classes moyennes et Energie - Energy Policy Division - Bruxelles
- Annemie Neyens - Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap - AMINAL - Afdeling Europa en Milieu - Brussel
- Hugues Nollevaux - Ministère de la Région Wallonne - DGTRE Div Energie - Jambes
- Jean-Yves Saliez - Cabinet du Ministre régional wallon de la Mobilité, des Transports et de l'Energie - Jambes
- Marco Serreno - Kabinet van de Staatsecretaris voor Energie en Duurzame Ontwikkeling - Brussel
- Jean-Claude Steffens - Tractebel sa - Bruxelles
- Philippe Tulkens - Bureau fédéral du Plan - Bruxelles
- Renata Vandeputte - FOD Buitenlandse Zaken, Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking - Brussel
- Peter Wittoeck - FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu - Federale Diensten voor het Leefmilieu - Brussel
Le mécanisme pour un développement propre : conception d'outils et mise en oeuvre : rapport final
Boulanger, Paul-Marie - Lussis, Benoît - Brismé, Christophe ... et al Bruxelles : Politique scientifique fédérale, 2004 (SP1439)
[Om te downloaden]
[Om te bestellen]
