Onderzoeksproject I2/AE/101 (Onderzoeksactie I2)
15/12/2001-31/12/2003
De algemene doelstelling van het UniCat-project is de oprichting van een toegangspoort om gebruikers de mogelijkheid te bieden gelijktijdig bibliografische beschrijvingen te zoeken en op te halen uit alle Belgische bibliotheekcatalogi. UniCat kan dus beschouwd worden als een virtuele collectieve catalogus van Belgische bibliotheken. Dit portaal zal gebaseerd zijn op standaarden zoals Z39.50 en OAI (Open Archives Initiative). In het project zal er een uniforme en meertalige webinterface ontwikkeld worden voor dit portaal.
Het UniCat-project is gericht op de volgende gebruikersgroepen:
- Eindgebruikers in het algemeen en in het bijzonder de gebruikers van Belnet. Het UniCat-portaal streeft naar een transparante en gelijktijdige toegang tot uiteenlopende bibliotheekcatalogi voor het zoeken en ophalen van de wetenschappelijke informatie die in deze bibliotheken beschikbaar is. De voornaamste gebruikers van deze dienst zijn studenten, wetenschappers en personeel van de universiteiten aangesloten op Belnet, onderzoekscentra, hogescholen en federale wetenschappelijke instellingen zoals de Koninklijke Bibliotheek. De UniCat-dienst wordt niet beperkt tot Belnet-gebruikers, maar zal ook openstaan voor het brede publiek.
- Professionele bibliothecarissen in het algemeen en in het bijzonder de catalografie afdelingen van de Belnet-bibliotheken. Dit betekent dat de catalografen het item kunnen opzoeken in andere catalogi en dit aan hun eigen catalogus kunnen toevoegen (copy-cataloguing). Hoewel de catalografische regels en de onderwerpsontsluiting in de academische en wetenschappelijke bibliotheken in België verschillen, vertrouwt de Belnet Werkgroep voor Bibliotheken erop dat de uitwisseling van beschrijvingen de discussie over uniforme regels zal aanzwengelen.
Het project heeft 6 partners die meer dan 40 instellingen vertegenwoordigen. De partners wensen van meet af aan ook andere geïnteresseerde partijen te betrekken, dit kunnen bibliotheken van musea, archieven of documentatiecentra zijn...
Om deze doelstellingen te bereiken werd het project opgedeeld in twee grote fasen:
- Haalbaarheidsstudie en overleg: de haalbaarheidsstudie zal verder ingaan op de technische aspecten zoals de protocollen en hun bruikbaarheid voor de Belgische situatie. Er zijn momenteel (minstens) twee protocollen (Z39.50 en Open Archives Metadata Harvesting Protocol - OAMH) die zouden kunnen beantwoorden aan de behoeften van het UniCat-project. Daarna zal de globale architectuur van het UniCat-prototype bepaald worden. Tenslotte moet er vastgelegd worden welke gegevens er beschikbaar zullen gesteld worden via het UniCat-prototype. De technische en functionele voorwaarden voor de medewerking van externe partners aan de uitwerking van het prototype zullen vastgelegd worden.
- Technische uitvoering: de technische uitvoering van het UniCat-prototype zal voornamelijk gebaseerd zijn op de resultaten van de haalbaarheidsstudie en kan daarom nog niet precies gedefinieerd worden. Als we echter de twee eerder genoemde protocollen beschouwen (Z39.50 en OAMH), kunnen we drie verschillende onderdelen herkennen :
1. De oprichting van een centraal knooppunt voor de Collectieve Catalogus
2. Aanpassing van de lokale bibliotheeksystemen
3. Toegang voor de eindgebruiker tot het centrale knooppunt
In een dergelijk project is het essentieel om aandacht te besteden aan copyright. Wie is de eigenaar van een bibliografische beschrijvingen ? Hoever gaat dit eigendomsrecht terug in de tijd ? Kunnen externe bronnen (bv. Books in Print) ter beschikking gesteld worden ? Onder welke voorwaarden ? Welke afspraken over het uitwisselen van bibliografische beschrijvingen moeten er gemaakt worden tussen de (toekomstige) partners van het project ?
In de tweede fase van het project zal er een testbed van het UniCat-portaal georganiseerd worden, hierbij zullen zowel eind- als professionele gebruikers worden betrokken. Daarna zal het UniCat-portaal opengesteld worden voor het brede publiek.
Andere bibliotheken en bibliotheekcollecties zullen dan uitgenodigd worden om zich bij het project te voegen en andere culturele sectoren zullen gecontacteerd worden. Verschillende functionele uitbreidingen kunnen overwogen worden, zoals deduplicatie van bibliografische beschrijvingen, exemplaarinformatie en een link naar een documentleverantiesysteem.
- Contactpersoon (Coördinator van het project):
Katholieke Universiteit Leuven (KUL)
LIBIS - Bibliotheekinformaticadienst
Johan Rademakers
De Croylaan 52 B
3001 HEVERLEE
Tel : 016 32 22 64
Fax : 016 32 29 81
johan.rademakers@libis.kuleuven.ac.be
PARTNERSCHAP
Coördinator Katholieke Universiteit Leuven (KUL)
LIBIS - Bibliotheekinformaticadienst
Partner 1 Koninklijke Bibliotheek van België (KB)
Partner 2 Université Libre de Bruxelles (ULB) Recherche - Développement et Information Scientifique (RDIS)
Partner 3 Université Catholique de Louvain (UCL) Bibliothèque de Psychologie et des Sciences de l'Education
Partner 4 Universiteit Gent (UG) Centrale Bibliotheek
Partner 5 Universiteit Antwerpen (UA) UIA-Bibliotheek
