NO/003

Deze studie kadert binnen initiatieven voor standaardisatie in het gebied van de Medische Informatica en Telematica. De sector van de Gezondheidszorg vertegenwoordigt een belangrijke markt en wordt nu ook onderworpen aan rationalisering (cf. de wereldwijde hervormingen in de Gezondheidszorg, meer in bijzonder in Europa en de Verenigde Staten). Bij deze hervormingen worden de nieuwe informatie- en telecommunicatie technologiëen alsook standaarden algemeen erkend als zeer belangrijke hulpmiddelen om te komen tot meer efficiënte systemen om informatie te beheren in de gezondheidszorg.

Vandaag is er in de gezondheidszorg een groeiende behoefte aan integratie van heterogene systemen en aan elektronische doorsturing van gegevens. De noodzaak van de integratie van systemen en van de communicatie van informatie in deze sector is duidelijk als men rekening houdt met de verschillende geïnteresseerde partijen en van de veelheid aan toepassingen en hun belangrijkheid. De potentiële uitwisseling van informatie tussen heterogene en onafhankelijke informatie systemen in ziekenhuizen, technische afdelingen (medische laboratoria, radiologie, ...), privé medische kabinetten, publieke diensten en industrie is zeer groot. De aard zelf van de informatie in de gezondheidszorg wordt gekenmerkt door een enorme verscheidenheid (tekst, gecodeerde gegevens, geluid, signalen en beelden).

De volgende lijst illustreert de prioriteiten i.v.m. telematica binnen de gezondheidszorg :

Klinische Boodschappen :

• Uitwisseling van Medische Laboratoria gegevens, snelle en betrouwbare toegang tot laboratorium resultaten,

• Toegang tot Radiologie protocollen (interpretatieve commentaren)

• Voorschriften vanwege geneesheren naar Apotheken

• Beschikbaarheid van Ziekenhuis opname- en ontslagrapporten

• Mailing tussen Artsen onderling (bijvoorbeeld tussen huisarts en specialist)

• Toegang tot de bestaande Literatuur- en Kennisbanken

• Communicatie met de Overheidsdiensten m.b.t. epidemiologie, externe kwaliteits evaluatie schema's, ...

• Gegevensuitwisseling met de Farmaceutische Nijverheid (nieuwe geneesmiddelen, bijwerkingen, experimenten en klinische studies)

Medico-Administratieve berichten :

• Communicatie tussen ziekenhuizen en leveranciers : bestellingen, leveringen en betalingen

• Uitwisseling met verzekeringsinstellingen en derde betalers : fakturatie

Medische beelden :

• Conventionele Ròntgenbeelden van de Radiologie afdelingen

• Digitale beelden van CT-scanners, MRI, DSA, Ultrasonografie, ...

• Beelden met betrekking tot Radiotherapie en Neuro-chirurgie

• Ingescande Documenten (bijvoorbeeld het multi-media patiënten dossier)

Andere berichten :

• Geluid en Signalen (ECG, EMG, EEG,...)

Een aantal studies hebben reeds aangetoond dat het gebruik van standaarden een positieve invloed heeft op het gebruik van elektronische communicatie, hetgeen op zijn beurt de informatica toepassingen en het gebruik van computers danig zal stimuleren. De doorbraak van de medischeinformatica markt zal wellicht het resultaat zijn van het introduceren van medische telematica toepassingen.

In de meer conventionele sectoren van de industrie is men goed vertrouwd met het gebruik van standaarden met het oog op het verbeteren van de marktpositie van bedrijven en het drukken van de prijzen van produkten en diensten naar de verbruikers toe.

Diezelfde argumentatie is eveneens geldig in informatisering binnen de gezondheidszorg, waar de Europese industrie momenteel aan een versnipperde markt produkten levert die volledig op maat zijn ontwikkeld en hierdoor duur in ontwikkeling, in aankoop en onderhoud en van korte levensduur zijn. Akkoorden over de gemeenschappelijke prioriteiten en behoeften zullen prijsdalingen teweeg brengen en de markt verder opengooien.

Een succesvolle uitwisseling van informatie, zowel klinische als administratieve, tussen verschillende informatiesystemen is momenteel één van de grootste uitdagingen binnen de gezondheidszorg. Jammer genoeg is er vandaag een proliferatie van heterogene systemen en incompatibele uitwisselingsoplossingen, met als resultaat dat de koppeling van systemen met behulp van gestandaardiseerde interfaces nu algemeen erkend wordt als een hoofdvereiste (cf. Standaarden voor Open Systeem Omgevingen).

Standaard-berichten, gemeenschappelijke formaten, standaard-definities van medische begrippen alsook standaard coderingen zijn noodzakelijk voor een beter informatiebeheer binnen de gezondheidszorg, hetgeen in deze sector zal toelaten de kosten te verlagen en de kwaliteit te verbeteren. Vooral in Europa, waar de informatie (bijvoorbeeld de administratieve patiëntengegevens) verschillende regionale en nationale beheersinstanties doorkruist, is een overeenkomst betreffende de inhoud en de structuur van de berichten vereist.

Door de groeiende faciliteiten voor publieke administraties, voor de overheid in de gezondheidszorg, voor onderzoekscentra die de doeltreffendheid van het medisch handelen bestuderen en voor beleidsmensen om kritische informatie uit te wisselen, zullen de telematica en informatica standaarden in de gezondheidszorg een indirect maar belangrijk hulpmiddel betekenen om de gezondheid van individuele patiënten te verbeteren.

Vanuit dit perspectief kan standaardisatie binnen de Medische Informatica worden aanzien als een paradigma voor andere sectoren. Het kan ook beschouwd worden als een unieke opportuniteit, gezien de voorhanden zijnde Belgische expertise en leidinggevende rol in dit specifiek standaardisatie gebied. De algemene filosofie van deze studie gaat uit van de onderlinge afhankelijkheid tussen aktiviteiten in Onderzoek en Ontwikkelings (O&O) programma's, in Standaardisatie en in Industriële Exploitatie. Deze studie wijst eveneens op de noodzakelijkheid om de inspanningen gedaan binnen O&O en Standaardisatie op Nationaal en op Europees vlak op elkaar af te stemmen.

Vanuit zowel het politiek beleid in de gezondheidszorg als de industrie en de gebruikers (in dit geval de patiënten en diegenen die beroepshalve met de gezondheidszorg te maken hebben) moeten gemeenschappelijke doelstellingen en strategieën worden gedefiniëerd; de interactie tussen alle partijen actief in de drie verschillende soorten initiatieven (onderzoek, standaardisering en markt) zal de kwaliteit en de toepasbaarheid van de standaarden verzekeren.

In de sector van de medische informatica en telematica is er - paradoxaal genoeg - een groeiende kloof tussen de standaardisatie aktiviteiten in Europa en deze in België, hetgeen resulteert in een gebrek aan afstemming en verkeerd investeringsbeleid door de industrie.

De Belgische industrie (vooral de Kleine en Middelgrote Ondernemingen) genieten een goede reputatie op het gebied van de informatica en telematica binnen de gezondheidszorg en zouden moeten kunnen profiteren van de standaarden voor de uitvoer van meer produkten en diensten.

De Belgische overheid in de sector van de gezondheidszorg is duidelijk op zoek naar een meer efficiënte doorstroming van informatie tussen alle betrokkenen in het gebied : standaarden zijn hierbij nu van het allergrootste belang.