Onderzoeksproject B2/223/P3/Bevitalise (Onderzoeksactie B2)
BEvitalise wil circulaire en klimaatbewuste consumptiepatronen bevorderen door een beter inzicht te krijgen in de manier waarop de Belgische consument aankoopbeslissingen neemt. De transitie naar een circulaire economie kan belangrijke voordelen opleveren – van minder druk op het milieu, bevoorradingszekerheid en een groter concurrentievermogen, tot innovatie en economische groei. BEvitalise heeft als doel het circulaire gedrag van de Belgische consument te bevorderen, specifiek inzake het reduceren van i) voedselverspilling en ii) afgedankte elektrische en elektronische apparaten (AEEA). BEvitalise zal dit doen door het circulaire gedrag en de voorkeuren van consumenten in kaart te brengen, met als doel het Belgische publiek te betrekken bij het formuleren van beleidsaanbevelingen om de verdere omschakeling naar een circulaire economie aan te moedigen.
Consumenten spelen een cruciale rol in deze transitie richting een circulaire economie. Inzicht in het besluitvormingsproces van de Belgische consumenten – welke het resultaat zijn van hun preferenties – is essentieel om het traditionele economische model van de 'neem-maak-consumeer-gooi weg'-mentaliteit te transformeren. Door de huidige marktstructuur ontbreekt er vaak belangrijke informatie over een product, is deze informatie onjuist of misleidend. Het BEvitalise project zal twee discrete keuze-experimenten (DKE's) opzetten en analyseren. Een DKE is een niet-marktwaarderingsmethode, gebaseerd op herhaalde fictieve keuzes van respondenten om hun voorkeuren te achterhalen. BEvitalise zal eveneens de ‘state-of-the-art’ DKE literatuur verkennen en bijdragen aan een reductie van de hypothetische- en sociale wenselijkheids-bias in de twee DKE’s van deze studie; wat de onzekerheid in de resultaten zal reduceren en de resultaten betrouwbaar zal maken. BEvitalise zal dus twee DKE’s opzetten en uitvoeren betreffende de voorkeuren van de Belgische consument in twee domeinen: (1) het minimaliseren van voedselverspilling, en (2) AEEA, de snelst groeiende vaste afvalstroom ter wereld.
Hoewel de drie Belgische gewesten reeds een effectieve mix van beleidsinstrumenten hebben gebruikt om hoge niveaus van recuperatie en recyclage van stedelijk afval en andere afvalstromen te bereiken, zal een belangrijke uitdaging blijven om de hoeveelheden verbruikte materialen, evenals verspilde materialen, te verminderen. In lijn met de 21 maatregelen van de federale regering om de circulaire economie te bevorderen (evenals Vlaanderen Circulair, Wallonië Circulair en de Brusselse Gewestelijke programma voor circulaire economie), zijn verdere sensibiliseringsinspanningen nodig om circulair gedrag aan te moedigen, meer specifiek het hergebruiken, repareren, renoveren en recycleren van bestaande materialen en producten.
Op basis van de resultaten van BEvitalise zullen wij beleidsaanbevelingen geven om de Belgische consumenten beter te informeren en circulair gedrag te stimuleren. Om de impact van het BEvitalise-project te maximaliseren, stellen we een stakeholder-gedreven valorisatiebenadering voor, inclusief een post-project onderzoek en ontwikkelingsstrategie. Al deze elementen worden in de onderstaande paragrafen verder toegelicht. De projectresultaten bevatten volgende zaken:
(1) In WP1 zal een stakeholderanalyse beleidsmakers, industrie, financiële instellingen, experten, ngo's, en maatschappelijke organisaties in kaart brengen en wordt informatie verkregen over hun belangen binnen het besluitvormings-/beleidsvormingsproces in het kader van de Belgische transitie naar een circulaire economie voor voedsel en elektronisch afval.
(2) Twee discrete keuze-experimenten over de voorkeuren van consumenten inzake voedselverspilling en afgedankte elektrische en elektronische apparaten zullen breed verspreid worden binnen de academische wereld en daarbuiten, zodat de verkregen inzichten van praktisch belang kunnen zijn voor relevante stakeholders en beleidsmakers.
(3) Beleidsaanbevelingen worden opgesteld op basis van de resultaten van de keuze experimenten en de stakeholderanalyse.
De projectresultaten zullen worden gepresenteerd en gecommuniceerd op een manier dat ze beleidsbeslissingen en verdere productontwikkeling ondersteunen. De studieresultaten zullen worden gepubliceerd in toptijdschriften van Web of Science en worden eveneens gecommuniceerd aan een niet-academisch publiek via publicaties in nieuwsbrieven, blogs en internationale nieuwszenders. Daarbovenop worden conferenties bijgewoond, zowel met een academische als beleidsmatige focus, om meer bekendheid te geven aan het project. We streven ernaar beleidsmakers te bereiken die onze projectresultaten kunnen gebruiken om consumentengedrag beter te begrijpen, belemmeringen en opportuniteiten voor verandering te identificeren, om uiteindelijk effectiever beleid te ontwerpen dat gedragsverandering kan veroorzaken.
Na afloop van het project moeten de resultaten en het onderzoek verder worden ingezet en verkend. Vanwege de specifieke aard van deze call (een kort project van 2 jaar), zijn het aantal DKE’s eerder beperkt. Daarom zullen we in een post-project O&O-traject het werk van BEvitalise voortzetten, bijvoorbeeld door de toepassing van DKE’s in andere sectoren van de circulaire economie in België.
