Onderzoeksproject BR/121/A5/MEQIN (Onderzoeksactie BR)
Doelstellingen en onderzoeksvragen
Met dit project willen we een statistische methode op punt stellen die het mogelijk maakt om individuele welzijnsmaatstaven te construeren die voldoen aan de volgende principes:
- welzijn is essentieel een meerdimensioneel concept;
- één van de verklaringen voor de eerder ontgoochelende resultaten in de strijd tegen de armoede is dat er onvoldoende rekening wordt gehouden met het gezichtspunt van de armen zelf;
- de aggregatie van de verschillende welzijnsdimensies moet eerst gebeuren op het niveau van de individuele personen. Pas daarna komt de aggregatie op het sociale niveau;
- er moet afgestapt worden van het dominante paradigma waarin een gelijke verdeling van het welzijn binnen de gezinnen verondersteld wordt;
- het is slechts mogelijk een adequaat sociaal beleid te ontwikkelen wanneer men zo nauwkeurig mogelijk rekening houdt met de wijze waarop de potentiële begunstigden van het beleid reageren op de wijzigingen in hun omgeving.
Context
De hoeksteen van het project is een nieuwe maatstaf van individueel welzijn, het equivalent inkomen. Deze maatstaf heeft drie belangrijke eigenschappen. Ten eerste houdt hij zowel rekening met externe dimensies van het individuele welzijn van de personen (zoals hun private consumptie) als met interne dimensies (zoals hun gezondheid). Ten tweede vormt het equivalent inkomen een compromis tussen zuiver "objectieve" welzijnsmaatstaven, die geen rekening houden met de visie van de mensen zelf op hun welzijn, en zuiver "subjectieve" maatstaven (zoals geluk), die geen rekening houden met het feit dat verschillende mensen verschillende hoeveelheden resources nodig hebben om hetzelfde subjectieve welzijnsniveau te bereiken. In tegenstelling daarmee meet het equivalent inkomen de waarde van de bundel van externe en interne resources waarover elk individu beschikt. Equivalente inkomens kunnen inderdaad gemeten worden op het niveau van het individu. Dit is een derde eigenschap. Recente theorieën over het collectieve besluitvormingsproces binnen gezinnen laten toe om af te stappen van de traditionele hypothese van een gelijke verdeling van het welzijn binnen elk gezin.
Methodologie
Wanneer we het welzijn van individuen willen meten met hun equivalent inkomen moeten we informatie hebben over wat economen de individuele voorkeuren noemen, d.w.z. de afwegingen die mensen zelf maken tussen de verschillende dimensies van hun welzijn. Zo kunnen bijvoorbeeld verschillende mensen het relatieve belang van gezondheid in verhouding tot consumptie van materiële goederen, verschillend inschatten. In grote lijnen zijn er drie methoden om individuele voorkeuren te schatten. De eerste leidt de "gereveleerde" voorkeuren af uit het geobserveerde keuzegedrag van de mensen. De tweede vertrekt van directe bevraging van de voorkeuren van de mensen via enquêtetechnieken. De derde baseert zich op hun eigen inschatting van hun subjectieve tevredenheid. Elk van die drie methoden heeft zijn eigen voordelen en nadelen, maar geen enkele ervan is perfect.
Met dit onderzoeksproject willen we gegevens verzamelen die het mogelijk maken om voor een representatieve steekproef van Belgische gezinnen de drie methoden toe te passen en de resultaten ervan te vergelijken. We zoeken naar de beste wijze om de verzamelde informatie te combineren, zodat het mogelijk wordt om de voorkeuren op de meest adequate wijze te schatten.
Interdisciplinariteit van het project
Het beschreven onderzoeksproject brengt onderzoekers samen uit de domeinen van economische theorie, gezondheidseconomie, sociaal beleid, econometrische en statistische theorie, toegepaste econometrie.
Potentieel impact van het onderzoek op wetenschappelijk, maatschappelijk en beleidsvlak
Dit onderzoek zal aan wetenschappers, beleidsmakers en geïnteresseerde observatoren nieuwe instrumenten aanreiken om het sociale beleid te evalueren. Zelf zullen we ons richten op drie toepassingen. De eerste is een evaluatie van armoede en ongelijkheid in België met een schatting van het belang van de verschillende welzijnsdimensies daarin en de karakterisering van de bevolkingsgroepen met risico op armoede.
Een tweede toepassing is de analyse van de ongelijkheid binnen de gezinnen, met speciale aandacht voor de genderongelijkheid.
Een derde toepassing is de meting van socioeconomische ongelijkheden in gezondheid. In vergelijking met eerder onderzoek zullen onze enquêteresultaten het mogelijk maken om rekening te houden met de relatie tussen gezondheid en de andere welzijnsdimensies, en met het relatieve belang dat de mensen zelf aan die verschillende dimensies hechten.
Beschrijving van de output van het onderzoek
Het onderzoek zal leiden tot:
- een databank met gegevens die representatief zijn voor de Belgische bevolking en die kunnen aangewend worden voor de meting van de nieuwe welzijnsconcepten;
- verschillende conferenties, zowel voor onderzoekers als voor beleidsmakers, waarop de onderzoeksresultaten zullen voorgesteld worden.
- wetenschappelijke publicaties.
MEQIN op de Brain-be website
Projectwebsite
Projectwebsite - our book
Measuring Equivalent Incomes : final report (MEQIN)
Schokkaert, Erik - Cantillon, Béa - De Rock, Bram ... et al. Brussels : Scientific Policy, 2019 (SP2802)
[Om te downloaden]
