Onderzoeksproject BR/154/A6/CHANGES-BE (Onderzoeksactie BR)
PROJECT BESCHRIJVING
CHANGES gaat uit van de evoluerende rol van aan erfgoed gerelateerde activiteiten in het kader van een op kennis en creativiteit steunende economie, waarbij steeds meer relevantie wordt gegeven aan de vorming van mensen. Erfgoedbehoud moet zich daarom verankeren in nieuwe planningsinstrumenten, die ruimtelijke planning combineren met bijvoorbeeld regionale slimme specialisatiestrategieën. Op deze manier wordt erfgoedbescherming een proactief proces of een productiefactor, waarbij historische gebouwen en aanverwante activiteiten kunnen worden gebruikt als infrastructuur voor innovatieve initiatieven in de creatieve industrie. Om op de lange termijn voordelen te behalen, zal het onderzoek zich richten op niet-gebruikswaarden (non-use values) en de “spillovers” die niet onmiddellijk verband houden met het gebruik van de cultuur eigenschappen, maar grotere voordelen kunnen opleveren voor lokale systemen in termen van toename van menselijk en relationeel kapitaal.
De valorisatie van ervaringen, die nodig is om de Europese concurrentievoordelen te vergroten, kan niet worden aangewend zonder de instandhoudingspraktijken te verbeteren: preventieve instandhouding waarborgt de integriteit van het erfgoed en wordt op lange termijn als kosteneffectief beschouwd. Vandaag wordt nog geen grootschalige implementatie van de deze benadering opgezet omdat er nog steeds geen betrouwbare evaluaties van de kosten / baten zijn. Dat is de belangrijkste output van het voorgestelde onderzoek. Een dergelijke evaluatie moet gebaseerd zijn op een degelijke analyse van het hele proces van activiteiten uitgaande van de eigenschappen van cultureel erfgoed, rekening houdend met een systeem van interacties binnen en buiten de erfgoedsector. Bovendien, zoals in het geval van preventieve geneeskunde of volksgezondheid, kan preventieve instandhouding een succesvolle strategie zijn, omdat het beleid en het systeem moeten worden aangepakt in plaats van zich uitsluitend te concentreren op afzonderlijke curatieve acties.
Het voorgestelde onderzoek is gericht op het identificeren en begrijpen van de diversiteit aan vaardigheden die nodig zijn voor de bescherming, instandhouding en het beheer van het gebouwde culturele erfgoed. Het resultaat zou niet alleen nuttig kunnen zijn binnen de erfgoedsector, maar ook voor het creëren van banen in de bouwsector in het algemeen. De bouwsector heeft begeleiding nodig in de huidige crisis bij het vinden van nieuwe duurzame markten en bij het definiëren van de vereiste kennis (inclusief vakmanschap) om deze paradigmaverandering te implementeren. Aangezien behoorlijk uitgewerkt erfgoedonderhoud begint met een goed begrip van de toegepaste bouwtechnieken, is één van de doelstellingen om onderzoek te doen naar adequate kennis van gebouwde onderhoudstechnieken voor het erfgoed. Gerelateerde bouwpraktijken kunnen ook nuttig zijn voor de instandhoudingssector in de bouwsector in het algemeen. Het project zal aantonen dat Gepland Preventief Behoud (E: PPC) door middel van het creëren van synergiën en voordelen bestaande middelen voor erfgoedbeheer efficiënter toewijst en gebruikt dan curatieve conservering. PPC kan erfgoedbehoud verbeteren met behulp van de beschikbare middelen, dat wil zeggen zonder verhoging van de uitgaven, zelfs als de hoeveelheid beschermd erfgoed toeneemt, terwijl meer bekwame mensen plaatselijke bouwsysteem zullen versterken. De toename van de lokale kenniseconomie bouwt voort op diverse Europese benaderingen, variërend van het valoriseren van vakmanschap en traditionele praktijken tot de ontwikkeling van innovatieve technieken, waaronder hooggekwalificeerde conservatoren en wetenschappers, en de implementatie van ICT-hulpmiddelen.
De mix van disciplines die bij het onderzoek is betrokken, maakt het mogelijk om erfgoed als een complex systeem te benaderen. Het paradigma van preventie vergt een dergelijke aanpak. Bovendien laat ze toe rekening te houden met de diversiteit aan belanghebbenden die betrokken zijn bij het onderzoek. Daartoe kan het “trading zone” concept worden aangewend om een innovatieve benadering uit te werken waarin erfgoed niet langer het monopolie van beperkte groepen is, maar een productiefactor wordt voor een inclusief en duurzaam ontwikkelingsmodel, d.w.z. de economie van morgen. De "trading zone" is een actieve arena of een krachtveld dat overeenkomt met de verschillende beleidslijnen, waarden, wettelijke kaders en middelen van de actoren. De "trading zones" zijn bijgevolg onderhandelingsmodellen tussen cultureel erfgoed, economische groei en duurzame ontwikkeling.
Het uiteindelijke resultaat van het project is het uitwerken van een financieringsmodel (met gemengde inbreng) die de voorwaarden moet bieden voor de overgang naar een op onderhoud en op PPC gebaseerde vaardigheden ontwikkeld model. De vele (+20) jaren praktijkervaring met het beoordelen en monitoren van de staat van instandhoudings- en met het leveren van onderhoudsadvies door Monumentenwacht in de twee landen met toonaangevende ervaring op dat gebied (Nederland en Vlaanderen), zal feiten aanleveren die het voordeel van onderhoud aantonen. Het project zal de effectiviteit van onderhouds- en behoudspraktijken en de behoefte aan vaardigheden voor kwalitatieve instandhouding evalueren. De ervaringen uit Italië en Zweden zullen helpen om op een grotere geografische schaal om te gaan met de verbanden tussen behoud en ontwikkeling.
Doelstellingen:
1. Het theoretisch kader aanleveren dat gebouwd cultureel erfgoed tot een productiefactor voor inclusieve en duurzame ontwikkeling maakt.
2. De relaties tussen conserveringsactiviteiten en valorisatiestrategieën als een "trading zone" tussen een aantal belanghebbenden aantonen.
3. Evalueren van gebouwde erfgoedonderhoudsinterventies in termen van effectiviteit (kwaliteit), relevant vakmanschap en expertise (kennis), kosten (economie) en extra externe voordelen
4. Definiëren van de economische mechanismen die ten grondslag liggen aan het hele proces van gebouwd erfgoedbehoud (preventie, monitoring, onderhoud, restauratie, beheer) en nagaan hoe dit kan worden geïntegreerd in regionale economie en de bouwsector (financiering, slimme specialisatiestrategieën, regionale innovatiestrategieën).
5. De impact van onderzoek, ontwikkeling en verspreiding van adequate kennis van gebouwenonderhoud in de bouwsector aantonen.
6. Opportuniteiten formuleren om te investeren in onderzoek, ontwikkeling en verspreiding van adequate kennis van gebouwde technieken voor het behoud van het erfgoed en gerelateerde bouwpraktijken
7. Formuleren en verspreiden van voorstellen voor een financieringsregeling die de voorwaarden moet bieden voor de overgang naar een op onderhoud en op PPC gebaseerde vaardigheden en kennis.
CHANGES-BE op de Brain-be website
Projectwebsite
Changes in cultural Heritage Activities: New Goals and benefits for Economy and Society : final report 2018
Van Balen, Koenraad - Naldini, Silvia - Gustafsson, Christer ... et al. Brussels : Belgian Science Policy, 2019 (SP2906)
[Om te downloaden]
Joint Programming Initiative Cultural Heritage and Global Change - Heritage Plus Call - Final report : annex (CHANGES-BE)
Van Balen, Koenraad - Naldini, Silvia - Gustafsson, Christer ... et al. Brussels : Belgian Science Policy, 2019 (SP2907)
[Om te bestellen]
