Onderzoeksproject SD/CP/02A (Onderzoeksactie SD)
Fase 1
Context
Deze studie speelt in op de huidige situatie, waarin de mens zich meer en meer bewust is van de gevolgen van zijn activiteiten op de omgeving. De klimaatsveranderingen zijn thans veel besproken in de media. De aarde wordt beïnvloed door deze veranderingen en deze worden nu beschouwd als de grootste milieubedreiging. Inderdaad, de jaarlijkse stijging van de omvang van de schade, veroorzaakt door de klimaatsverschijnselen (overstromingen, hittegolven, droogte, …), is aanzienlijk.
De oplossingen voor deze gevaren, aangebracht door besluitvormers, bestaan uit 2 types: maatregelen die het reduceren van de broeikasgassen teweegbrengen en/of het aanbrengen van efficiënte aanpassingsmaatregelen die toelaten de gevolgen te minimaliseren en de bevolking en het ecosysteem te beschermen.
Beschrijving van het project
Om het hoofd te bieden aan deze klimaatsveranderingen, worden de beslissende machten geconfronteerd met verschillende opties en mogelijkheden voor aanpassingsmaatregelen. De wijze waarop en de vereiste middelen om deze maatregelen toe te passen kunnen, in het algemeen, omvangrijk blijken in vergelijking met de te vermijden risico’s. Nochtans is er een algemene richtlijn, die boven andere besluitvormingsprincipes staat, gestuurd vanuit internationale programma’s. Deze richtlijn bepaalt dat de keuze van de aanpassingsmaatregelen moet bepaald zijn door het feit dat de voordelen van deze maatregelen, de kosten overtreffen. Gebaseerd op dit axioma, is de doelstelling van dit project om een goed beheerinstrument te ontwikkelen, gebaseerd op de analyse van de kosten & baten van de aanpassingsmaatregelen, dat toelaat een geïntegreerd beheer van deze aanpassingsmaatregelen uit te voeren.
Het project omvat 2 onderzoekslijnen: het eerste bestaat uit een algemene evaluatie van de gevolgen van de klimaatsveranderingen in België, het tweede betreft een meer gedetailleerde analyse van de problematiek omtrent overstromingen. Op basis van deze analyse zal de methodologie ontwikkeld en verfijnd worden.
De algemene evaluatie zal een synthese van de beschikbare kennis leveren betreffende de effecten van de klimaatsveranderingen, hun intensiteit en hun vermoedelijke evolutie. Deze synthese zal toelaten een klare kijk te krijgen op de Belgische situatie, alsook van de onzekerheden die daarmee gepaard gaan.
In het volgend deel van de studie zal de problematiek omtrent overstromingen op een grondige en adequate manier uit de doeken worden gedaan. De analyse, voor de twee grote Belgische stroomgebieden (Maas en Schelde), zal toelaten de beheerinstrumenten te ontwikkelen en te testen teneinde de methodologie te verbeteren.
De analyse van de aanpassingsmaatregelen, met betrekking tot de overstromingen, zal opgemaakt worden op basis van een schema bestaande uit de volgende stappen, verspreid over 2 fases van 2 jaar:
• Evaluatie van de primaire effecten van de klimaatsveranderingen tengevolge van overstromingen op het niveau van stroomgebieden (fase 1);
• Evaluatie van de secundaire effecten van de overstromingen op kwetsbare sectoren in deze stroomgebieden (fase 1 en 2);
• Bepaling van de aanpassingsmaatregelen (fase 1 en 2);
• Evaluatie van de kosten van de aanpassingsmaatregelen (fase 2);
• Analyse van de kosten & baten (fase 2).
Bovendien zullen de criteria zoals efficiëntie, haalbaarheid en acceptatie-graad geïntegreerd moeten worden in het beheerinstrument. Op dezelfde wijze zal de nood tot flexibiliteit van het instrument, teneinde een gelijksoortige procedure te kunnen toepassen op de andere gevolgen, besproken in het eerste deel van de studie, een blijvende bekommernis blijven. Dit instrument zal inderdaad moeten beschouwd worden als een overkoepelende sleutel in het beheer van de problemen met betrekking tot de klimaatsveranderingen.
Het onderwerp van de huidige studie is omvangrijk en complex, het eist een multidisciplinaire aanpak, rekening houdend met de economische, sociale en milieugevolgen (holistische benadering), evenals hun interacties en afstemming met de principes van ontwikkeling en duurzaam beheer. De studie zal verwezenlijkt worden door 5 wetenschappelijke instellingen, ervaren in de 3 takken van duurzame ontwikkeling met aandacht voor zowel technische als strategische aspecten.
Het project omvat het volgend team dat zal deelnemen aan het gehele onderzoek:
• Centre d’Etudes Economiques et Sociales de l’Environnement (CEESE) van de Université Libre de Bruxelles ULB (economische aspecten en coördinatie van het onderzoek);
• Hoger Instituut van de Arbeid (HIVA) van de Katholieke Universiteit Leuven KULeuven (sociale aspecten);
• Service d’Hydrodynamique appliquée et Constructions Hydrauliques (HACH) van de Universiteit Luik ULg (hydraulische aspecten en modellering);
• Onderzoeksgroep ecosysteembeheer (ECOBE) van de Universiteit Antwerpen UA (ecologische aspecten);
• ECOLAS (integratie van verschillende componenten als beslissingstool).
Bovendien zal het project ADAPT nauw samenwerken met het project CCI-HYDR.
Partners
Activiteiten
Het CEESE-ULB levert zijn milieu-expertise voor wat betreft vragen omtrent economische en sociale ontwikkeling.
Het onderzoeksteam “milieubeleid en duurzame ontwikkeling” van het HIVA-KU Leuven leidt toegepaste interdisciplinaire onderzoeken, eigen aan de sociale aspecten van milieubeleid.
Het HACH-ULg-team leidt onderzoeken aangaande hydraulica, hydraulische constructies en waterbeheer.
ECOBE-UA zal de gevolgen van de humane activiteiten op het functionele karakter en de biologische diversiteit van het ecosysteem van rivieren en wetlands evalueren.
ECOLAS biedt zijn multidisciplinaire expertise aan op het domein van waterbeheer en van klimaatsverandering teneinde de bijdrage van de verschillende partners te leiden en te integreren.
Contact Informatie
Website van het project: http://dev.ulb.ac.be/ceese/ADAPT/home.php
Coördinator
Walter Hecq
Université Libre de Bruxelles (ULB)
Centre d'Etudes Economiques et Sociales de l'Environnement (CEESE)
Avenue Jeanne 44, CP 124
B-1050 Brussel
Tel: +32 (0)2 650.33.77
Fax: +32 (0)2 650.46.91
whecq@ulb.ac.be
http://www.ulb.ac.be/ceese
Promotoren
Kris Bachus
Katholieke Universiteit Leuven (KULeuven)
Hoger Instituut van de Arbeid (HIVA)
Parkstraat 47
B-3000 Leuven
Tel: +32 (0)16 32.31.25
Fax: +32 (0)16 32.33.44
kris.bachus@hiva.kuleuven.be
http://www.hiva.be/indexflash.php
Michel Pirotton
Universiteit van Luik (ULg)
Department of Hydraulic / Applied Hydrodynamics and Hydraulic Constructions (HACH)
Chemin des Chevreuils 1 Bat 52/3 +1
B-4000 Luik
Tel: +32 (0)4 366.95.36
Fax: +32 (0)4 366.95.58
Michel.Pirotton@ulg.ac.be
http://www.hach.ulg.ac.be
Patrick Meire
Universiteit Antwerpen (UA)
Departement Biologie / Ecosystem Management Research Group (ECOBE)
Universiteitsplein 1C
B-2610 Wilrijk
Tel: +32 (0)3 820.22.74
Fax: +32 (0)3 820.22.71
patrick.meire@ua.ac.be
http://www.ua.ac.be/ecobe
Renaat De Sutter
ECOLAS
Kortrijksesteenweg 302
B-9000 Gent
Tel. +32 (0)9-241.77.00
Fax +32 (0)9-241.77.01
renaat.desutter@ecolas.be
http://www.ecolas.com
Opvlogingscomité
Paul Dewil - Service d'études hydrologiques (SETHY)
Wouter Vanneuville - Vlaamse Overheid / Departement Mobiliteit en Openbare Werken
Waterbouwkundig Laboratorium
Didier de Thysebaert – DGRNE
Kris Cauwenberghs - IVA-VMM / Afdeling Water
Greet De Gueldre - Aquafin nv
Jean-Pol Rosière - AED / Ministère de la région de Bruxelles-Capitale, Direction de l'eau
Françoise Onclincx – BIM
Pierre Paul Leroy – ASSURALIA
Phillipe Marbaix - Universtité Catholique de Louvain / Institut d'Astronomie et de Géophysique Georges Lemaître (UCL-ASTR)
Marcel de Wit - RWS-RIZA
Dirk Raes – KULeuven / Faculty of Bioscience Engineering / Division of Soil and Water Management
Guido Vaes - HydroScan NV
Jozef Van Dyck – Probabilitas
An Rekkers - Coördinator INTERREG IIIb ESPACE-project
Karen P. Fabbri - European Commission
Etem Karakaya - European Environment Agency
Bart Vaessens – VG/AMINAL
Etienne Hannon – FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu – DG Leefmilieu
ADAPT - Towards an integrated decision tool for adaptation measures - Case study: floods : final report (phase I)
Hecq, W. - Bachus, K. - Pirotton, M. ... et al. Brussels : Belgian Science Policy, 2008 (SP1905)
[Om te downloaden]
ADAPT - Naar een geïntegreerd beleidsinstrument voor aanpassingsmaatregelen – case study: overstromingen (fase 1) : samenvatting
Brussel : Federale Wetenschapsbeleid, 2009 (SP1991)
[Om te downloaden]
ADAPT - Vers un instrument décisionnel intégré pour les mesures d’adaptation – Etude de cas : les inondations (phase 1) : résumé
Bruxelles : Politique Scientifique fédérale, 2009 (SP1992)
[Om te downloaden]
ADAPT - Towards an integrated decision tool for adaptation measures - Case study: floods (phase 1) : summary
Brussels : Federal Science Policy, 2009 (SP1993)
[Om te downloaden]
ADAPT - Towards an integrated decision tool for adaptation measures - Case study: floods (phase 2) : final report
Brussels : Federal Science Policy, 2010 (SP2213)
[Om te downloaden]
[Om te bestellen]
ADAPT - Towards an integrated decision tool for adaptation measures - Case study: floods : summary of the results
Brussels : Belgian Science Policy, 2011 (SP2288)
[Om te downloaden]
ADAPT - Vers un instrument intégré de décision pour les mesures d'adaptation - Etude de cas : les crues : synthèse des résultats
Bruxelles : Politique scientifique fédérale, 2011 (SP2289)
[Om te downloaden]
ADAPT - Op weg naar een geïntegreerd beslissingsinstrument voor aanpassingsmaatregelen – Gevalstudie : overstromingen : samenvatting van de resultaten
Brussel : Federaal Wetenschapsbeleid, 2011 (SP2290)
[Om te downloaden]
