Onderzoeksproject SD/EN/03A (Onderzoeksactie SD)
Context
De transportsector heeft een belangrijke milieu-impact door emissies van broeikasgassen en andere voertuigemissies. Buiten het emissieprobleem veroorzaakt het energieverbruik in transport een probleem van olieafhankelijkheid, gezien de sector vrijwel volledig afhangt van aardolie. Eén van de actiepunten van de Europese Commissie hieromtrent is de introductie van biobrandstoffen (zie onder meer richtlijn 2003/30/CE). België heeft zich reeds geëngageerd om tegen 2010 een aandeel van 5,75% biobrandstoffen te bereiken. Verschillende scenario’s zijn mogelijk om dit marktaandeel te verwezenlijken.
Het gebruik van biobrandstoffen binnen de transportsector dient op duurzame manier te gebeuren, zodat de verschillende uitdagingen van broeikasgasreductie, verlaging van de olieafhankelijkheid en verbetering van luchtkwaliteit tegelijk worden aangepakt.
Projectbeschrijving
Doelstellingen
Het BIOSES project analyseert de impact van verschillende marktintroductiescenario’s van biobrandstoffen in het Belgische transportsysteem, met de nadruk op het perspectief van de gebruikersmarkt (de vraagzijde). Tijdshorizon voor de analyses gaat van korte termijn (2010) over middellange termijn (2020) tot lange termijn (2030).
Op basis van up-to-date gegevens (aangevuld met eigen metingen) van energiegebruik, emissies en kost, zal het project de praktische haalbaarheid en de ecologische, socio-economische en macro-economische impact bepalen van de introductie van biobrandstoffen in België. Het project zal deze gegevens aanwenden om een roadmap te creëren voor de introductie van vloeibare biobrandstoffen in België, met de nadruk op de vraagzijde (eindgebruikers), waarbij technische en beleidsnoden geïdentificeerd worden op korte, middellange en lange termijn.
Methodologie
De aanpak binnen het project houdt de volgende stappen in:
− ontwikkeling van scenario’s (2010-2020-2030) voor de vraag naar fossiele brandstoffen en biobrandstoffen in transport, zowel in zijn geheel, als opgesplitst per sector voor verschillende combinaties van gebruiker/voertuigtype/brandstof. Deze scenario’s zullen getoetst worden tijdens stakeholder workshops.
− bepaling van het energieverbruik en de uitlaatgasemissies voor relevante combinaties voertuigtype/brandstof (biobrandstoffen, al dan niet vermengd met fossiele brandstof). Deze cijfers zullen gekwantificeerd worden met literatuurgegevens, aangevuld door metingen in reële verkeersomstandigheden met moderne voertuigen.
− analyse van de globale energie- en milieu-impact van verschillende combinaties voertuigtypes/biobrandstoffen, en vergelijking met conventionele en andere alternatieve voertuigtechnologieën op well-to-wheel (bron-tot-wiel) basis, dus inclusief de aanmaak van de brandstof. Drie indicatoren zullen ontwikkeld worden: Ecoscore, broeikasgaseffect en globaal energiegebruik.
− analyse van de socio-economische haalbaarheid en mogelijke hindernissen van de verschillende scenario’s voor de introductie van biobrandstoffen. Ontwikkeling van introductiepaden, met inbegrip van verschillende beleidsinstrumenten die kunnen toegepast worden. Dit zal leiden tot een roadmap voor de introductie van biobrandstoffen in België.
− analyse van de impact van de scenario’s op de Belgische transportsector in zijn geheel. Dit bevat een systeemanalyse, analyse van de macro-economische impact en kwantificering van het effect van de scenario’s op de totale uitstoot van de transportsector in België.
− Opstellen van aanbevelingsdocumenten, die verspreid zullen worden naar beleidsmensen en eindgebruikersgroepen via workshops en de project website.
Interactie tussen de verschillende partners
De drie partners in het project dragen bij tot de meeste taken en zullen daarom intensief samenwerken. Voor elke taak is evenwel een verantwoordelijke partner aangeduid.
VITO coördineert het project en zal zich focussen op het verzamelen van emissiegegevens van voertuigen (inclusief metingen), het uitwerken van scenario’s voor relevante sectoren en het doorrekenen van deze scenario’s naar emissieprognoses op landelijk niveau. Ook de beleidsaanbevelingen en disseminatie staan onder VITO’s verantwoordelijkheid, maar met belangrijke input van de andere partners.
Voor VUB zijn drie vakgroepen betrokken. De groep ETEC werkt voornamelijk rond technology assessment op voertuigniveau op gebied van EcoScore, global warming en energie-efficiëntie. De vakgroep MECH concentreert zich op het verzamelen van WTT gegevens (brandstofproductie) en het verder uitwerken van een system analysis tool (SPA). De vakgroep MOSI richt zich op macro-economische analyses op basis van de resultaten van de SPA doorrekening.
UCL zal zich concentreren op de socio-economische haalbaarheid voor eindgebruikers, inclusief een analyse van de kost per biobrandstofroute, en onderzoekt ook welke hinderpalen verwacht kunnen worden en welke mogelijke oplossingen hiervoor mogelijk zijn. Dit in voorbereiding op de uiteindelijke roadmap voor biobrandstoffen in België.
Verwachte resultaten en/of producten
- mogelijke scenario’s voor introductie biobrandstoffen, gericht naar typische groepen/sectoren van eindgebruikers,
- oplijsting typische WTT emissies per biobrandstofketen,
- oplijsting emissiegegevens van voertuigen op biobrandstoffen (incl mengsels), inclusief resultaten van nieuwe emissiemetingen op nieuw type voertuigen,
- uitgebreide EcoScore database met opties biobrandstoffen,
- overzicht well-to-wheel impact en EcoScore voor verschillende brandstoffen/voertuigtechnologieën naar broeikasgasemissies, andere emissies en energiegebruik,
- verdere uitbreiding SPA (system perturbation analysis) model en doorrekeningen op Belgisch niveau,
- macro-economische impact en emissieprognoses van de verschillende introductiescenario’s van biobrandstoffen,
- socio-economische haalbaarheid van gebruik van biobrandstoffen voor verschillende eindgebruikersgroepen/sectoren, met kostoverzicht per biobrandstof, mogelijke hinderpalen en mogelijke oplossingen,
- 2 publieke rapporten voor eindgebruikers (1e na 2 jaar, 2e na 4 jaar) over implicaties van biobrandstoffen voor eindgebruikers op economisch, technisch, sociaal en milieugebied.
- 2 publieke rapporten voor beleidsmakers (1e na 2 jaar, 2e na 4 jaar) over mogelijke scenario’s en mogelijke roadmap van de implementatie van biobrandstoffen in België.
Gerichte workshops zullen georganiseerd worden voor eindgebruikers (2) en voor beleidsmakers (2) om de resultaten en adviezen te bespreken. Ook op andere fora (conferenties, journals) zullen de resultaten gepresenteerd worden. De publieke documenten zullen tevens beschikbaar gemaakt worden op de project website, die ook zal ingezet worden voor stakeholder consultaties.
Partners
Activiteiten
VITO-ETE
• Energiegebruik en milieu-impact op voertuigniveau.
• Marktintroductie van nieuwe voertuigtechnologieën en alternatieve brandstoffen.
VITO-IMS
• Evaluatiemodellen (incl. scenarios) voor beleidsopties met betrekking tot duurzame ontwikkeling.
VUB-ETEC
• Innovatieve en milieuvriendelijke voertuigen, met focus op elektrische, hybride en brandstofcelvoertuigen en hun componenten zoals elektrische aandrijvingen en batterijen.
• Studies van milieu-impact (EcoScore)
VUB-MECH
• Productie van thermische en elektrische energie
• Verscheidene activiteiten rond energiebeleid, in het bijzonder rond biomassa.
VUB-MOSI
• Evaluatiemethoden in de menswetenschappen, in het bijzonder voor sociale en economische beslissingsproblemen. Focus op transport en logistiek, duurzame mobiliteit, multi-criteria analyse en localiseringsanalyse.
UCL-ECAV
• Implementatie van bio-energie met inbegrip van technische, milieu- en micro-economische aspecten.
Contact Informatie
Coördinator
Luc Pelkmans
Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO)
Boeretang 200, B-2400 Mol
Tel: +32 (0)14 33 58 30
Fax: +32 (0)14 32 11 85
luc.pelkmans@vito.be
www.vito.be
Promotoren
Joeri Van Mierlo
Vrije Universiteit Brussel (VUB)
Faculteit Ingenieurswetenschappen - Vakgroep "Elektrotechniek en Energietechniek" (ETEC)
Pleinlaan 2
B-1050 Brussel
Tel: +32 (0)2 629 28 04
Fax +32 (0)2 629 36 20
joeri.van.mierlo@vub.ac.be
http://etec.vub.ac.be
Jacques De Ruyck
Vrije Universiteit Brussel (VUB)
Faculteit Wetenschappen, dept. Mechanical Engineering (MECH)
Pleinlaan 2
B-1050 Brussels
Tel: +32 (0)2 629 23 93
Fax: +32(0)2 629 28 65
jacques.de.ruyck@vub.ac.be
http://mech.vub.ac.be
Cathy Macharis
Vrije Universiteit Brussel (VUB)
Faculteit van de Economische, Sociale en Politieke Wetenschappen en Solvay Business School dept. MOSI
Pleinlaan 2
B-1050 Brussels
Tel:+32 (0)2 629 22 86
Fax +32 (0)2 629 21 86
Cathy.Macharis@vub.ac.be
www.vub.ac.be/MOSI
Jean-Marc Jossart
Université catholique de Louvain (UCL)
Unité d'écophysiologie et amélioration végétale (ECAV)
Croix du Sud 2, bte 11, 1348 Louvain-la-Neuve
Tel: +32 (0)10 47 38 18
Fax +32 (0)10 47 34 55
jossart@ecav.ucl.ac.be
www.ecop.ucl.ac.be/ecoz/index.htm
Opvolgingscomité
Philippe Bausier - Raffinerie Tirlemontoise
Leen Buekers - FEBETRA
Veerle Campens - Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap
Stéphane Cools - Ministère de la Région Wallonne
Michel Degaillier - FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu
Geert Dooms - 3E nv
Jean-Paul Etienne - TEC
Olivier Gerard - Fédération Wallonne de l'Agriculture
Patrick Gérin - Université Catholique de Louvain
Olivier Marchal - FOD Mobiliteit en Vervoer
Michel Martens - Belgische Federatie van de Automobile en Tweewielerindustrie
Daniel Matthys - Alco Bio Fuel
Gabriel Michaux - FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie
Pol Michiels - Belgische Federatie van de Automobile en Tweewielerindustrie
Olivier Neirinck - BRAFCO
Jean-Louis Nizet - Belgische Petroleum Federatie (BPF)
Yves Schenkel - Centre wallon de Recherches agronomiques
Wim Soetaert - Universiteit Gent
Lode Speleers - BIODIESEL Holding nv
Marianne Squilbin - Brussels Instituut voor milieubeheer (BIM)
Greet Van Laer - Vlaamse Overheid
Tania Van Mierlo - Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap
Freddy Van Steenberghe - De Lijn
Marc Vandenborre - FOD Financiën
Caroline Vermeulen - Vlaams Energieagentschap
Bart Vleeschouwers - Boerenbond
Biofuels Sustainable End use : final report (phase 1)
Brussels : Federal Science Policy, 2009 (SP2026)
[Om te downloaden]
Utilisation durable des biocarburants : résumé (phase 1)
Bruxelles : Politique scientifique fédérale, 2009 (SP2095)
[Om te downloaden]
Duurzaam eindgebruik van biobrandstoffen : samenvatting (fase 1)
Brussel : Federaal Wetenschapsbeleid, 2009 (SP2096)
[Om te downloaden]
Biofuels Sustainable End uSe : summary (phase 1)
Brussels : Federal Science Policy, 2009 (SP2097)
[Om te downloaden]
Biofuels Sustainable End use : final report
Pelkmans, Luc - Van Mierlo, Joeri - De ruyck, Jacques ... et al Brussels : Federal Science Policy, 2012 (SP2490)
[Om te downloaden]
[Om te bestellen]
Duurzaam eindgebruik van biobrandstoffen : samenvatting van de resultaten
Pelkmans, Luc - Van Mierlo, Joeri - De ruyck, Jacques ... et al Brussel : Federaal Wetenschapsbeleid, 2012 (SP2491)
[Om te downloaden]
Utilisation durable des biocarburants : résumé des résultats
Pelkmans, Luc - Van Mierlo, Joeri - De ruyck, Jacques ... et al Bruxelles : Politique scientifique fédérale, 2012 (SP2492)
[Om te downloaden]
Biofuels Sustainable End uSe : summary of the results
Pelkmans, Luc - Van Mierlo, Joeri - De ruyck, Jacques ... et al Brussels : Federal Science Policy, 2012 (SP2493)
[Om te downloaden]
