Onderzoeksproject SD/TA/09A (Onderzoeksactie SD)
Context
Duurzame ontwikkeling zal niet kunnen bereikt worden zonder fundamentele wijzigingen in ons levenspatroon. Het zal daarom nodig zijn dat we minder afhankelijk zijn van materiële goederen en diensten (en meer genieten van immateriële zaken) om ons concept van wat een “goed of waardevol leven” is te bereiken met behoud of zelfs toename van onze huidig welzijnsniveau. Om een democratisch en participatief ondersteunde overgang naar duurzame ontwikkeling te bereiken is het vooreerst nodig dat we inschatten welk het algemeen aanvaard concept is van een “goed of waardevol leven”. Daarenboven is er onderzoek nodig naar welke criteria burgers gebruiken om hun levenskwaliteit te beoordelen. Ondertussen is het algemeen aanvaard dat er verbeterde indicatoren (nodig) zijn om de evolutie van welzijn te meten en om het beleid te ondersteunen. De stijging van productie en consumptie gaat niet langer gepaard met een evenredig stijgend welzijns- of geluksgevoel.
Projectbeschrijving
1) Objectieven
Door middel van het project willen we een index van welzijn voor België uitwerken. De index moet voldoen aan de criteria van interne consistentie, democratische legitimatie en bruikbaarheid voor beleid in functie van duurzame ontwikkeling. Deze algemene doelstelling kan worden opgebroken in tussenliggende doelen:
- Identificatie van verschillende concepten ivm welzijn (“goed of waardevol leven”) en hun verdeling binnen de populatie. Meer concreet: wat betekent welzijn voor mensen, wat maakt hun leven waardevol, welke zijn de verschillende dimensies en welk relatief belang heeft elk van deze dimensies;
- Analyse van het oordeel van mensen over verschillende sociale situaties in termen van welzijn;
- Identificatie van de best mogelijke indicatoren voor elke dimensie van welzijn en verzameling van relevante gegevens;
- Onderwerpen van de indicatoren aan een publiek debat om te komen tot een participatieve legitimatie van de keuzes en gewichten;
- Aggregatie van de gegevens in één of meerdere (synthetische) indices;
- Analyse van de evolutie van de index in het recente verleden en de correlatie met andere indicatoren (BBP, werkloosheidsgraad, armoedegraad,…);
- Simulatie van de potentiële gevolgen voor welzijn van verschillende (hypothetische) duurzame beleidsopties.
2) Methodologie
Naast de analyse en synthese van filosofische, sociologische, economische en psychologische literatuur, zal er op vier verschillende manier gewerkt worden:
- Focusgroepen zullen gebruikt worden om te peilen naar de gangbare opinie met betrekking tot welzijn, levenskwaliteit, geluk;
- Q-methodologie zal gebruikt worden om een inschatting te bekomen van het belang en het gewicht van de verschillende dimensies van welzijn;
- Een grootschalige representatieve enquête en multivariate statistische methoden om het belang in te schatten van verschillende welzijnsdimensies en om subjectieve welzijnsverschillen te verklaren door middel van socio-economische verschillen en verschillen in levensomstandigheden;
- Beleidssimulaties om de hypothetische impact van duurzaam beleid op welzijn in te schatten.
Interactie tussen de projectpartners
In alle onderdelen van de opdracht zullen de drie partners nauw samenwerken, maar afhankelijk van de fase van het project (en de aard van de taak) zal de nadruk verschuiven. Bijvoorbeeld:
- IDD neemt het voortouw bij het theoretische werk mbt conceptualisatie van welzijn, levenskwaliteit, geluk. IDD zal ook de statische verwerking van de Q-methodologie coördineren.
- De statistische verwerking van de enquêtegegevens zal gecoördineerd worden door HIVA-KUL
- ULB-CEDD zal het voortouw nemen bij de organisatie en uitvoering van de focusgroepen in het Franstalige landsgedeelte. Voor het Nederlandssprekend gedeelte is de leiding hier voor KUL-HIVA. ULB-CEDD zal ook een voorname rol spelen bij de uitwerking van de beleidssimulaties.
Link met internationale programma’s
Het project past in het geheel van de recent vernieuwde aandacht voor welzijns- en welvaartsmeting. In dit verband lopen verschillende programma’s op een nationaal niveau, bijvoorbeeld in Australië, Canada, Finland, Korea, Nederland, Nieuw-Zeeland, Noorwegen, het VK en Zwitserland.
Inspiratie zal ook gevonden worden in het onderzoeksprogramma uitgevoerd door de “Wellbeing in Developing Countries ESRC Research Group” van de University of Bath. Op het internationaal niveau heeft ook de OESO een Wereldforum geopend over “Measuring and Fostering the Progress of Societies”.
De “Human Development and Capability Association” (HDCA) streeft naar wereldwijde samenwerking tussen onderzoekers om de “capabilities-functionings” theorie effectief te operationaliseren. Het netwerk zal contacten en interactie opbouwen en deelnemen aan enkele internationale activiteiten die in dit verband georganiseerd worden.
Verwachte resultaten / producten
Het verwachte resultaat bestaat uit vier soorten producten
- Working papers, publicaties in wetenschappelijke tijdschriften en participatie aan internationale congressen;
- Twee boeken over “Duurzame ontwikkeling en welzijn” (Franstalig en Nederlandstalig) voor publicatie in populaire vorm, bedoeld voor een breed publiek;
- De te construeren welzijnsindicator;
- Algemene aanbevelingen voor beleid ivm duurzame ontwikkeling.
Coördinator
Paul-Marie Boulanger
Institut pour un Développement Durable (IDD)
Rue des Fusillés 7
B-1340 Ottignies.
Tel: +32 (0)10 41.73.01
Fax: +32 (0)10 41.36.49
idd@iddweb.be
www.iddweb.be
Promotoren
Edwin Zaccaï
Université Libre de Belgique (ULB)
Institut de Gestion de l’Environnement et d’Aménagement du Territoire (IGEAT)
Centre d’Etudes du Développement Durable (CEDD)
CP130-02, avenue FD Roosevelt 50
B-1050 Bruxelles
Tel:+32 (0)2 650.43.32
Fax: +32 (0)2 650.43.12
ezaccai@ulb.ac.be
www.ulb.ac.be/igeat/igeat/ulb_igeat/hp/hp_fr.htm
Kris Bachus & Luc Van Ootegem
Katholieke Universiteit Leuven (KULeuven)
Hoger Instituut Voor de Arbeid (HIVA)
Parkstraat, 47
B-3000 Leuven
kris.bachus@hiva.kuleuven.be
luc.vanootegem@hiva.kuleuven.ac.be
www.hiva.be
Opvolgingscomité
Brent Bleys - Vrije Universiteit Brussel
Luc Bral - Vlaamse Gemeenschap
Thierry Bréchet - Université Catholique de Louvain
Luc Denayer - Conseil Central de l'Economie
Jean-Maurice Frère - Federaal Planbureau
Axel Gosseries - Université Catholique de Louvain
Anne-Catherine Guio - Institut Wallon de l'Evalution, de la Prospective et de la Statistique
Marc Installé - Conseil Economique et Social de la Région Wallonne
Pieter Kerremans - Sociaal- Economische Raad voor Vlaanderen
Bruno Kestemont - FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie
Michel Mercier - Fondation Universitaire Notre-Dame de Namur
Annick Meurrens - Brussels Instituut voor milieubeheer (BIM)
Lydia Merckx - FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie
Françoise Pissart - Koning Boudewijnstichting
Leida Rijnhout - Vlaams Overleg Duurzame Ontwikkeling
Marielle Smeets - FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu
Sophie Sokolowski - FOD Duurzame ontwikkeling
Luc Van Campenhout - Facultés universitaires Saint-Louis
Dirk Van De Gaer - Universiteit Gent
Peter Van Der Hallen - Algemeen Christelijk Vakverbond
Antoon Vandevelde - Katholieke Universiteit Leuven
Anne Versailles - Associations 21
Luc Voets - Fédération Générale des Travailleurs de Belgique
Towards theoretically sound and democratically legitimate indicators of well being in Belgium : final report (fase 1)
Brussels : Federal Science Policy, 2009 (SP2018)
[Om te downloaden]
Naar theoretisch gefundeerde en democratisch gelegitimeerde indicatoren voor de meting van welzijn in België : summary (fase 1)
Brussel : Federale Wetenschapsbeleid, 2009 (SP2019)
[Om te downloaden]
Vers des indicateurs théoriquement fondés et démocratiquement légitimes du bien-etre en Belgique : résumé (phase 1)
Bruxelles : Politique Scientifique fédérale, 2009 (SP2020)
[Om te downloaden]
Towards theoretically sound and democratically legitimate indicators of well being in Belgium : summary (fase 1)
Brussels : Federal Science Policy, 2009 (SP2021)
[Om te downloaden]
Towards theoretically sound and democratically legitimate indicators of well being in Belgium : final report + annexes
Boulanger, Paul-Marie - Zaccaï, Edwin - Van Ootegem, Luc ... et al Brussels : Federal Science Policy, 2011 (SP2376)
[Om te downloaden]
[Om te bestellen]
