Onderzoeksproject IM/MB/21/Restitution (Onderzoeksactie IM)
De maatschappelijke en politieke discussie rond de restitutie van cultureel erfgoed verworven in de koloniale periode is de laatste paar jaar aangescherpt, zowel op internationaal als op Europees niveau. Het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika (KMMA) neemt deel aan dit internationale debat als maatschappelijke speler en als beheerder van het Belgisch Staatspatrimonium van collecties uit de door België gekoloniseerde landen (DRCongo, Rwanda en Burundi), evenals collecties verzameld in andere landen in West, Zuid, Oost en Midden-Afrika.
Het KMMA beheert momenteel 128.500 etnografische voorwerpen en muziekinstrumenten, waarvan ongeveer 85.000 objecten uit Centraal Afrika. Het grootste deel van de collectie kwam tot stand via schenkingen, missionarissen, ambtenaren, militairen en wetenschappelijke zendingen. Vooral in de periode van Congo Vrijstaat - van 1885 tot 1908 - werden voorwerpen verworven met geweld of door plundering. In de periode van Belgisch Congo vanaf 1908 werden voorwerpen verzameld in een context van ongelijke verhoudingen tussen gekoloniseerde en kolonisator. Slechts een klein gedeelte werd aangekocht.
Hoewel het KMMA over goed gedocumenteerde archieven beschikt over waar en door wie een bepaald object is verworven, is er vaak weinig informatie beschikbaar over de precieze manier van verwerving (gift, aankoop, ‘onder lichte dwang’). Grondig herkomstonderzoek naar de manier van verwerving van de 85.000 voorwerpen door het KMMA is essentieel.
