Onderzoeksproject IM/RT/23/LATTITUDE (Onderzoeksactie IM)
Waarom deze onderzoeksvraag ?
Eén van de hoofdproblematieken voor bemanningen op zending naar Antarctica is het beheer van slaapproblemen. Slaap is van slechte kwaliteit, vaak onderbroken, met een gebrek aan diepe slaap en een verstoring van het circadiaans ritme. Deze verstoringen zijn te wijten aan het ontbreken van een normale photoperiodiciteit (de afwisseling van dag en nacht in een 24-uur periode) in Antarctica. Onze onderzoekseenheid heeft hieraan reeds bijgedragen door verschillende publicaties.
Er zijn echter een aantal factoren, zowel interindividueel als cultureel, die nog onderzocht moeten worden. Een Antarctische bemanning heeft geen culturele of intergenerationele gewenning aan dit type omgeving, in tegenstelling tot de bewoners van Arctische gebieden. Verder zijn er ook geslachtsverschillen geïdentificeerd in de fysiologische aanpassing aan Antarctische omstandigheden. Antarctische zendingen zijn, voor de meerderheid, vooral mannelijke omgevingen, wat maakt dat er een gebrek is aan data over vrouwen, maar ook dat de ervaring van vrouwen in deze context sterk gekleurd zal zijn door dit onevenwicht.
Daarom willen we onderzoeken en begrijpen welke factoren een rol spelen in deze aanpassing aan hogere breedtegraden, door variabelen zoals leeftijd, geslacht en beleving te gaan vergelijken tussen onze Antarctische deelnemers en een groep van Arctische bewoners. In het kader van dit project gaan we dus dezelfde methode toepassen in Arctische gebieden, om slaap en biologische ritmes te vergelijken tussen deze 2 populaties, mét de inclusie van het geslachtsaspect en de beleving van deelnemers. Dit zal dus toelaten om na te gaan of we, op equivalente breedtegraden, gelijkaardige effecten vinden op slaaparchitectuur en circadiaans ritme.
Wetenschappelijke doelen van het project :
1. Begrijpen of de slaapproblemen in Antarctica te wijten zijn aan de breedtegraad (en dus de abnormale photoperiodiciteit), of de beleefde ervaring van de zending, of een interactie tussen beide?
2. Een geslachtseffect in slap en circadiaans ritme in Antarctica/Arctische gebieden onderzoeken.
3. Integratie: een Bayesiaans Netwerk Analyse (BNA) om te begrijpen hoe onderliggende mechnismen het effect van seizoenen op slaap en circadiaans ritme zou kunnen verklaren.
