Onderzoeksproject IM/RT/23/RESIST (Onderzoeksactie IM)
De recente veranderingen in de poolgebieden worden over het algemeen beschreven in termen van veranderende gemiddelden: de negatieve massabalans van ijskappen en gletsjers, de langdurige afname van het zee-ijs, of de versterkte stijging van de luchttemperaturen nabij het oppervlak. Deze visie houdt echter geen rekening met het feit dat de poolgebieden de afgelopen jaren ook het toneel zijn geweest van een reeks extreme eenmalige gebeurtenissen. Zo bereikte bijvoorbeeld de omvang van het zee-ijs in de zomer in het noordpoolgebied recordniveaus in 2007 en 2012. Op dezelfde manier heeft het Antarctische zee-ijs, dat zich de afgelopen decennia licht uitbreidde, sinds 2016 in elk seizoen recordverliezen laten zien, met opmerkelijke zomerminima in 2017, 2022 en 2023. Het is onduidelijk of deze minima deel uitmaken van de natuurlijke klimaatvariabiliteit, of dat ze vroege indicatoren zijn van diepere veranderingen die komen gaan.
RESIST ("Recent Arctic and Antarctic sea ice lows: same causes, same impacts?") heeft als doel de oorzaken en gevolgen van extreme zomercondities van zeeijs in de Arctische en Antarctische gebieden te bestuderen. Door de relaties tussen zeeijs en de andere polaire componenten van het klimaatsysteem (oceaan, atmosfeer, permafrost) te onderzoeken, zal RESIST een beter inzicht geven in de variabiliteit van zeeijs en toekomstige voorspellingen verbeteren. De kennislacunes zijn te wijten aan beperkte observatiegegevens en klimaatmodellen die met relatief lage ruimtelijke resoluties werken (~100 km). RESIST zal deze lacunes aanpakken door een reeks oceanische zee-ijsreconstructies voor te stellen, gemaakt met behulp van globale modellen met resoluties variërend van 50 km tot 5 km, en door grootschalige ensembles van gekoppelde klimaatmodel-simulaties te analyseren. Het project zal ook causale analysemethoden toepassen om oorzaak-en-gevolgrelaties te ontrafelen en een algoritme voor zeldzame gebeurtenissen gebruiken om de meest extreme zee-ijsomstandigheden te bestuderen.
De samenwerking tussen de UCLouvain en het KMI, die complementaire expertise hebben in pooonderzoek en dynamische systeemtheorie, zal essentieel zijn om deze doelstellingen te bereiken. De resultaten van het project zullen de groeiende aanwezigheid van België in poolonderzoek versterken en bijdragen tot Europese en internationale initiatieven, zoals de ontwikkeling van systemen voor seizoensvoorspellingen, poolobservatienetwerken, klimaatonderzoeksprogramma's en grootschalige samenwerkingsprojecten.
