Onderzoeksproject DR/99 (Onderzoeksactie DR)
Er bestaat een duidelijk bidirectioneel verband tussen trauma en stoornissen in het gebruik van middelen (SUD/verslaving). Het meemaken van een trauma verhoogt de kwetsbaarheid voor verslaving, vaak als een copingmechanisme, terwijl verslaving het risico op trauma's verhoogt door impulsiever gedrag en een risicovollere levensstijl. Onderzoek toont aan dat personen met SUD vaker en ernstiger trauma's meemaken dan de algemene bevolking. Ondanks de hoge prevalentie van comorbide Posttraumatische stressstoornis (PTSS) en SUD blijft de behandeling van personen met beide aandoeningen bijzonder uitdagend, aangezien elke aandoening de andere versterkt. Bovendien blijkt uit onderzoek dat trauma en verslaving verband houden met betrokkenheid bij het strafrechtelijk systeem, re-integratie belemmeren, in gevangenissen vaak onopgemerkt en onbehandeld blijven, en gepaard gaan met hogere recidivecijfers. Kortom, er is meer bewustzijn en inzicht nodig in hoe trauma en verslaving op elkaar inwerken, evenals concrete richtlijnen voor de meest effectieve behandelingsmethoden in behandelings- en gevangeniscontexten.
Het TICCS-project heeft tot doel om:
- de relatie tussen middelengebruik en trauma in behandelings- en gevangenisomgevingen te bestuderen en effectieve benaderingen en methoden te ontwikkelen om hiermee om te gaan in deze instellingen;
- trauma-geïnformeerde zorg en ondersteuning in kaart te brengen en vorm te geven overheen het interventiespectrum;
- de huidige praktijken en behoeften met betrekking tot trauma-geïnformeerde ondersteuning te analyseren en aanbevelingen te formuleren voor het verbeteren van trauma-geïnformeerde zorg en ondersteuning in gevangenissen en behandelingscontexten voor personen met middelen gerelateerde problemen in België.
Om deze doelstellingen te bereiken, zullen we een ‘mixed methods’ onderzoeksopzet toepassen dat vijf werkpakketten omvat. In Workpackage (WP) 1 zal een uitgebreid literatuuronderzoek worden uitgevoerd naar de relatie tussen trauma en verslaving, en naar strategieën en methoden om traumagerichte zorg en ondersteuning aan te bieden. WP2 omvat een secundaire (kwantitatieve) analyse van behandelings- en gevangenisgegevens, waarbij het verband tussen trauma en verslaving wordt onderzocht. WP3 bestaat uit een kwalitatief onderzoek met behulp van semi-gestructureerde interviews met hulpverleners (n=40) en zorggebruikers (n=20) in de alcohol- en drughulpverlening en arts-based onderzoek om trauma-sensitieve praktijken en interventies te verkennen, evenals de rol van trauma als belemmerende factor tijdens een behandeling. Daarnaast heeft dit WP tot doel inzicht te krijgen in de geleefde en belichaamde ervaringen van trauma en middelengebruik door middel van een Body Mapping-methode. In WP4 zullen twee leergemeenschappen van deskundigen (n = 8-12) de integratie van onderzoeksresultaten en praktijkervaringen faciliteren. Deze zullen tevens gerichte actie en reflectie gedurende het hele project bevorderen en aanbevelingen formuleren voor meer trauma-sensitieve zorg en ondersteuning voor personen die middelen gebruiken. Ten slotte zal WP5 zich richten op het synthetiseren en verspreiden van de onderzoeksresultaten door middel van een uitgebreid impactplan.
De leergemeenschappen over trauma-sensitieve benaderingen in de behandeling van verslaving in het Nederlandstalig en Franstalig deel van België (WP4), evenals de systematische review (WP1), secundaire analyses van behandelings- en gevangenisgegevens (WP2) en kwalitatieve interviews (WP3) zullen evidence-informed aanbevelingen opleveren voor het bieden van passende trauma- sensitieve zorg en ondersteuning in de alcohol- en drughulpverlening in België en zullen resulteren in gefundeerde bevindingen die gepubliceerd zullen worden in internationale peer-reviewed tijdschriften.
Het TICSS-project zal uitgevoerd worden door een multidisciplinair netwerk van academici (orthopedagogiek, criminologie, psychologie en psychiatrie), waardoor een diverse en holistische benadering van het onderwerp mogelijk is en uiteenlopende perspectieven kunnen worden geïntegreerd. Enkele internationale deskundigen zullen het onderzoeksteam ondersteunen en begeleiden.
